مهارت‌های رهبری در مدارس دخترانه دوره متوسطه

ایفای مؤثر نقش رهبری در مدرسه، بر موفقیت دانش‌آموزان در حیطه‌های شناختی و غیر شناختی اثرگذار است. مهارت‌های رهبری، اغلب به‌عنوان عامل اصلی تفاوت میان مدارس اثربخش و کمتر اثربخش موردتوجه است. شواهد نشان می‌دهد مدیران مدارس کشور، کمتر نقش رهبری را ایفا می‌کنند و بندرت از دانش و مهارت‌های موردنیاز برخوردارند. بر این اساس، هدف این پژوهش، شناسایی مهارت‌های رهبری مدارس دخترانه متوسطه شهر تهران بود. به‌منظور درک تجربه زیسته مدیران مدارس، از روش کیفی با رویکرد پدیدار نگاری استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها بر پایه فن مثلث سازی: سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، مشاهده مشارکتی (به مدت ۳۵ روز اداری) و مصاحبه نیمه ساختاریافته (با 15 نفر از مدیران مدارس به روش گلوله برفی) بودند. داده‌ها با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. یافته‌های پژوهش در 21 مقوله‌، 26 زیر مقوله و 5 مضمون با عناوین «مهارت ترسیم چشم‌انداز»، «مهارت ارتباط مؤثر»، «مهارت پرورش همراهان»، «مهارت هدایت و راهنمایی همراهان» و «مهارت خودرهبری» دسته‌بندی شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد برای اثربخشی رهبری مدرسه، توجه به ویژگی‌های اعضای مدرسه یعنی معلمان، کارکنان و ‌ویژگی‌های دانش‌آموزان (در این پژوهش دختران دوره متوسطه) بسیار اهمیت دارد. با توجه به اهمیت مهارت‌آموزی رهبران آموزشی، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های توسعه حرفه‌ای، پرورش مدیران و رهبران مدارس طراحی و اجرا شود.